"Nữ hoàng chân đất" hoài niệm ấu thơ, về quãng đời gắn bó với Trịnh Công Sơn ở đêm nhạc kỷ niệm 55 năm hát tình ca, tối 29/9.

Đêm minishow được tổ chức tại TP HCM, đánh dấu sự trở lại sau một năm của danh ca 72 tuổi với mảnh đất từng bao dung bà hàng chục năm ca hát. Với Khánh Ly, đêm nhạc là dịp bà vừa hát vừa tự sự với khán giả dòng hồi ức của riêng bà về chặng đường nửa thế kỷ qua, từ lúc bà là cô bé Lệ Mai ở Hàng Bông, Hà Nội đến gắn bó với Sài Gòn, sau đó sống đời viễn xứ.

Khánh Ly trong đêm nhạc 55 hát tình ca. Ảnh: M.N.

Khoảng 20h30, Khánh Ly thong dong bước ra sân khấu trong tà áo dài vàng, đeo chuỗi ngọc trai quen thuộc và cất giọng: "Xin chào Sài Gòn". Nhẹ nhàng, danh ca một thời thể hiện các nhạc phẩm Áo lụa vàng, Con thuyền không bến, Qua bến năm xưa, Bến xuân... Khánh Ly tự sự đã yêu mến, gần gũi giai điệu của những nhạc phẩm này từ năm lên ba tuổi và chúng theo chân bà suốt hành trình ca hát. Yêu tác phẩm, bà cũng yêu cả những tác giả của các tình khúc vào thời điểm đó như Phạm Duy, Nguyễn Thiện Tơ, Văn Cao...

Ở phần đầu chương trình, Khánh Ly hát về các tình khúc tiền chiến để tìm lại ký ức xưa, thuở bà lên bảy tuổi, rồi 12 tuổi, 16 tuổi - những cột mốc quan trọng trong đời. Có lần, bà về lại Hà Nội. Đứng bên kia đường, bà nhìn sang ngôi nhà số 106 ở Hàng Bông. Bà muốn khẽ gõ cửa, muốn người từ trong nhà bước ra đón bà là bố mẹ, bà ngoại như thuở nào... Nhưng ngôi nhà đã không còn như xưa. Cả con phố nuôi nấng thời thơ ấu của bà cũng khác lạ đi nhiều.

"Có những hình ảnh phai mờ tôi tưởng như chỉ còn tìm thấy trong tâm tưởng. Vậy mà, khi hát những tình khúc này, tôi bỗng ước sống lâu thêm nữa. Thời gian của tôi không còn bao nhiêu nữa, giọng hát này cũng đã già, chỉ có trái tim là chưa tàn úa", bà nói. Cả khán phòng lặng đi. Rồi như sực tỉnh, họ vỗ tay để tiếp thêm mạch cảm xúc cho nghệ sĩ trên sân khấu.

Vẫn chất giọng trầm đều, bà kể về quãng đời gắn bó cùng người nhạc sĩ họ Trịnh. Bà bật cười bảo, ngày trước, khi hát nhạc Trịnh Công Sơn, có nhiều bài bà chẳng hiểu gì cả. Bà định hỏi ông nhưng lại thấy ái ngại vì sợ chê dốt, vì "ai mà lại thích nói chuyện với một người suốt ngày mình phải đi giải thích". Rồi cứ thế, bà hát bằng bản năng. Vậy mà, mấy chục năm sau, những lúc chạy xe ở Mỹ và nghe lại các nhạc phẩm ấy, bà mới nhận ra được những điều Trịnh Công Sơn gửi gắm. "Tôi không miệt mài chạy theo tìm kiếm những ý nghĩa ẩn giấu trong mỗi ca khúc nữa. Tôi nhớ đến những câu thơ: Thế giới có triệu điều không hiểu/ Càng hiểu không ra lúc cuối đời/ Chẳng sao khi đã nằm trong đất/ Đọc ở sao trời sẽ hiểu thôi".

Danh ca hát như trút hết gan ruột khi thể hiện nhạc Trịnh.

Danh ca thay bộ áo dài đen khi hát nhạc Trịnh. Đôi lần, bà ôm micro, mặt ngửa lên, mặt nhắm nghiền, như tự thả mình vào một vùng ký ức xa vắng. Những tình khúc như Diễm xưa, Ru ta ngậm ngùi, Hạ trắng... được bà thể hiện bằng lối hát khoan thai, chất giọng đều đều như kể chuyện. Ở nhiều tiết mục, Khánh Ly vừa hát xong một câu, khán giả liền vỗ tay hưởng ứng. Trong giai điệu hòa quyện giữa tiếng kèn saxophone, đàn violin, bà khiến người nghe xuýt xoa bởi giọng hát liêu trai. Ở tuổi ngoài 70, danh ca gây ngạc nhiên khi vẫn giữ phong độ với giọng hát không mấy thay đổi so với các bản thu âm thập niên 1980, 1990.

Khánh Ly chọn ca khúc Em còn nhớ hay em đã quên của Trịnh Công Sơn để mở đầu cho câu chuyện về đời viễn xứ. Màn hình sân khấu chiếu cảnh nhà thờ Đức Bà trong ánh đèn vàng vọt, dưới cơn mưa tầm tã, ca sĩ hát về nỗi nhớ Sài Gòn đeo đuổi bà suốt mấy chục năm: "Nhớ phố xưa quen biết tên bàn chân/ Nhớ đèn đường từng đêm thao thức". Năm 1980, bà được một người bạn gửi cho bản nhạc ca khúc này, viết bằng bút mực màu xanh. Chỉ trong một ngày, bà đã tập và thu âm xong. Nỗi nhớ Sài Gòn ám ảnh bà đến mức, có những lúc danh ca nghĩ chẳng còn dịp trở về mảnh đất này.

Trong một lần trở về Sài Gòn, bà tìm mua truyện dài Ngồi khóc trên cây của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Cuốn sách nhắc bà nhớ lại quãng đời thơ bé bị đánh đòn khi trốn nhà đọc sách. Bà tâm sự ở Mỹ, bà có trồng một cây khế. Cây sai quả, nhưng danh ca không ăn, chỉ để vậy ngắm cho thỏa nỗi nhớ quê, thỉnh thoảng thì hái biếu bạn bè.

Khánh Ly khép lại cuộc hẹn với khán giả Sài thành bằng những ca khúc Nếu có yêu tôi, Và con tim đã vui trở lại, Nối vòng tay lớn. Bà kể dù hát nhạc buồn nhưng không muốn phải xa nhau trong nước mắt. "Tôi muốn mang lại niềm vui cho mọi người", danh ca chia sẻ. Hơn 700 khán giả hvỗ tay cùng hòa nhịp với ca sĩ dù chương trình kéo dài đến nửa đêm.

Sau TP HCM, Khánh Ly tiếp tục đến với khán giả ở Đà Nẵng (ngày 1/10), Huế (ngày 5/10), Buôn Mê Thuột (ngày 7/10)...

Mai Nhật

Sources: Vnexpress