Tên thật: Nguyễn Trọng Bằng
Năm sinh : 1/5/1931
Quê quán : Gia Lâm, Hà Nội
Giáo sư - Nghệ sĩ Nhân dân Trọng Bằng, tức Nguyễn Trọng Bằng, sinh ngày 1 tháng 5 năm 1931 tại Cao Bằng, quê ở Gia Lâm, Hà Nội. Nguyên Giám đốc Nhạc viện Hà Nội. Hiện là Tổng Thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Toàn quốc các Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng chỉ đạo nghệ thuật Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam, Trưởng ban Biên tập Âm nhạc Hội đồng Quốc gia biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam. Đại biểu Quốc hội khoá X. Huân chương Độc lập hạng Ba.
Trọng Bằng bắt đầu hoạt động âm nhạc từ những năm còn là học sinh các trường Trung học thời kháng chiến ở Liên khu IV cũ. Sau khi tốt nghiệp Đại học Sư phạm Văn khoa khoá I, ông được cử đi công tác văn nghệ mặt trận Trung Lào, sau đó ra Việt Bắc làm Đội trưởng Đội Ca nhạc Đoàn Văn công Nhân dân Trung ương (nay là Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam.
Ông là người Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp bằng đỏ tại Nhạc viện Tchaikovsky (Liên Xô cũ, 1963). Về nước, ông làm giảng viên Trường Âm nhạc Việt Nam và là chỉ huy các dàn nhạc giao hưởng ở Hà Nội. Năm 1969, ông tiếp tục làm nghiên cứu sinh cũng tại Nhạc viện Tchaikovsky. Từ 1972-1978, ông chính thức là chỉ huy dàn nhạc Nhà hát Giao hưởng - Hợp xướng - Nhạc Vũ Kịch Việt Nam, sau được cử làm Phó Giám đốc kiêm Chỉ đạo Nghệ thuật (1975). Từ 1978-1984, ông là Phó Giám đốc Nhạc viện Hà Nội kiêm Giám đốc Dàn nhạc Giao hưởng do chính ông được Bộ Văn hoá uỷ nhiệm thành lập. Từ 1984-1996, ông là Giám đốc Nhạc viện Hà Nội, đã góp phần quan trọng trong việc đưa Nhạc viện trở thành một trung tâm đào tạo, nghiên cứu và biểu diễn có uy tín ở trong nước và quốc tế.
Trọng Bằng là nhạc sĩ có nhiều đóng góp lớn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền âm nhạc bác học ở Việt Nam. Ông là nhạc trưởng đầu tiên điều khiển các buổi hoà nhạc giao hưởng nổi tiếng ở Sài Gòn sau ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng (1975). Ông đã từng chỉ huy các dàn nhạc giao hưởng Moscou và Tasken trong đợt “Những ngày Văn hoá Việt Nam” tại Liên Xô cũ năm 1985, dàn nhạc Electone ở Tokyo (Nhật Bản) mùa hè 1995... Nhiều nghệ sĩ tầm cỡ của các nước như Pháp, Thuỵ Sĩ, Áo, Cộng hoà Liên bang Đức, Nhật Bản, Mỹ... đã đến Việt Nam biểu diễn cùng với dàn nhạc giao hưởng ở Hà Nội dưới đũa chỉ huy của ông.
Trọng Bằng còn là một nhạc sĩ sáng tác có tên tuổi. Tuyển tập ca khúc Tình quê hương do Nhà xuất bản Văn hoá cho ra đời năm 1976 bao gồm nhiều bài hát đã in đậm dấu ấn những năm tháng hào hùng của đất nước như Tình quê hương, Tây Bắc sáng lại, Nhịp máy khoan, Những dũng sĩ Núi Thành, Bài hát bên cầu phao, Trăng sáng trên tuyến đường, Đế quốc Mỹ là cái thân con ruồi, Bão nổi lên rồi, Pháo ta gầm, Bài ca người chiến sĩ công an nhân dân, Tiếng hát gửi Vàng Danh, Quê hương vang lên tiếng hát tự hào ... Các tác phẩm khí nhạc của ông cũng có vị trí vững chãi trong lịch sử khí nhạc trẻ tuổi của Việt Nam như Vũ khúc viết cho cello và piano, ouverture Chào mừng, giao hưởng thơ Người về đem tới ngày vui viết cho dàn nhạc giao hưởng...
Cả về sáng tác thanh nhạc lẫn khí nhạc, ông đều nhận được nhiều giải thưởng xứng đáng trong những năm qua.
Báo chí rất nhiều lần viết về cuộc đời hoạt động nghệ thuật của ông, một nhạc sĩ thực sự có uy tín rộng rãi trong và ngoài nước. Ông đã được mời đi dự các Hội nghị và Hội thảo quốc tế về âm nhạc ở Bỉ, Cộng hoà Liên bang Đức, Nhật Bản, Thái Lan...; làm thành viên Hội đồng chấm thi tốt nghiệp Viện Nghệ thuật Biểu diễn ở Hồng Kông, Hội đồng chấm thi sáng tác khí nhạc của Hiệp hội các nhạc sĩ Châu Á; ngoài ra còn được mời đóng phim Điện Biên Phủ của Pháp trong vai nhạc trưởng (1991).
Trọng Bằng còn là tác giả âm nhạc của nhiều vở sân khấu như Làng đỏ, Bão biển, Khúc thứ ba bi tráng, Người cầm súng, Những người Nga, Người công dân số 1, Bay trước mùa xuân, Xóm vắng, Đêm cuối cùng ở Tây Ban Nha, Hẹn ngày trở lại... và của nhiều phim truyện như Cù Chính Lan, Biển lửa, Chùm hoa thiên lý, Ngày lễ Thánh, Bức tường không xây, Ngôi sao trên biển, Trừng phạt, Hoàng Hoa Thám... và nhiều phim tài liệu, thời sự...
Có thể nói, Trọng Bằng là một trong những nhạc sĩ toàn năng: vừa sáng tác thanh nhạc, sáng tác khí nhạc, lý luận, đồng thời là một nhà sư phạm giàu kinh nghiệm, người chỉ huy dàn nhạc xuất sắc và đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao và phát triển nền âm nhạc chuyên nghiệp của nước ta.
Source: baicadicungnamthang |
|
