Sau năm 1975, nghệ sĩ cải lương định cư tại Pháp gồm nhiều nghệ sĩ tài danh nhưng họ không được may mắn và thuận lợi trong việc hành nghề ca hát như các bạn đồng nghiệp ở Hoa Kỳ, một nơi mà nhiều tiểu ban có khí hậu ấm áp như ở quê nhà và có một cộng đồng người Việt định cư rất là đông đảo.

Nghệ sĩ Minh Tâm, Tài Lưong, và Soạn giả Nguyễn Phương.

Ở Paris, khán giả thích xem hát cải lương có giới hạng vì số người Việt định cư ở Pháp quá ít, lại sống xa nhau, rải rác, thêm nữa các nghệ sĩ cải lương cũng phải có một việc làm sinh sống phù hợp với nhu cầu sở tại, khác với nghề hát cải lương.

Vì vậy tại kinh đô ánh sáng Ba Lê, tổ chức được những suất hát cải lương là một việc làm thiên nan vạn nan, ấy vậy mà các nghệ sĩ Minh Tâm - Tài Lương, Minh Đức - Kiều Lệ Mai, Minh Thanh - Kim Chi, Lý Kim Hải, Quốc Hương, Trần Nghĩa Hiệp - Bạch Nhân Trang, Hà Mỹ Liên, Hà Mỹ Xuân, Thanh Bạch - Bạch Lê thực hiện được những suất hát cải lương . Điều đó đáng cho chúng tôi ngã nón chào mến phục lòng yêu nghề hát của các bạn.

Tôi xin giới thiệu trước hai nghệ sĩ Minh Tâm - Tài Lương, chỉ vì tôi biết rõ thành tích nghệ thuật của hai bạn khi tôi đi chung với hai bạn trong gánh hát Saigon 3 từ những năm 1976.

Nghệ sĩ Minh Tâm

Nghệ sĩ Minh Tâm, sinh quán ở tỉnh Bến Tre, lúc trẻ học trường Trung Học Bồ Đề, đến năm 1968 anh lên Saigon, học trường trung học Nguyễn Bá Tòng. Năm 1969, Minh Tâm và một người bạn học cùng trường đi học ca tân nhạc do danh ca Duy Khánh tổ chức dạy ở đường Hưng Đạo.

Tuy theo học ca tân nhạc nhưng Minh Tâm vẫn nuôi mộng được theo nghề hát cải lương nên anh thường đến các rạp hát Hưng Đạo và Quốc Thanh để xem hát, coi tập tuồng và xin ảnh nghệ sĩ thần tượng của anh lúc đó là Thanh Nga, Hùng Cường, Phượng Liên…

Nên nhớ là sau cái Tết Mậu Thân năm 1968, tình hình sân khấu cải lương xuống dốc một cách thê thảm vì tình trạng giới nghiêm ban đêm trong đô thành, các gánh hát chỉ hát được một suất hát chiều chúa nhựt hoặc phải đi lưu diễn ở các tỉnh miền Trung hoặc các quận, huyện miền Hậu Giang.

Nên nhớ là sau cái Tết Mậu Thân năm 1968, tình hình sân khấu cải lương xuống dốc một cách thê thảm vì tình trạng giới nghiêm ban đêm trong đô thành, các gánh hát chỉ hát được một suất hát chiều chúa nhựt hoặc phải đi lưu diễn ở các tỉnh miền Trung hoặc các quận, huyện miền Hậu Giang.

Trong thời điểm như vậy, Minh Tâm phải là người quá đam mê nghệ thuật hát cải lương nên anh mới bỏ học, theo gia nhập gánh hát Hoa Thế Hệ của ông bầu kiêm soạn giả Quang Phục.

Gánh hát Hoa Thế hệ gồm nhiều diễn viên trẻ, tuổi từ 16 trở xuống, có lúc được gọi là gánh đồng ấu Hoa Thế Hệ. Soạn giả Quang Phục là diễn viên danh ca của đoàn hát Thanh Minh trong những năm 1953 - 1955, đồng thời với các danh ca Năm Nghĩa, Ut Trà Ôn, Minh Tấn, Ut Nhị…

Ông bầu kiêm soạn giả Quang Phục đoàn Hoa Thế Hệ dạy Minh Tâm diễn xuất, nhạc sư Năm Hưng dạy ca. Nhạc sư Năm Hưng từng soạn cuốn sách Cầm Ca Cổ Nhạc, ghi đầy đủ 20 bài bản tổ và hàng trăm bài bản nhỏ dùng trên sân khấu cải lương từ các thập niên 40, 50, 60.

Gương mặt đầy triển vọng

Dưới sự chỉ dạy của minh sư Năm Hưng và Quang Phục, Minh Tâm tiến bộ rất nhanh. Anh học ca đầy đủ các bài bản thường được dùng trên sân khấu cải lương và khởi nghiệp bằng cách hát các vai phụ, làm vệ sĩ, đánh võ, như các nghệ sĩ đàn anh đã từng theo trình tự học nghề: vệ sĩ, kép con, kép cạnh rồi mới dần dần thủ những vai kép lớn.

Năm 1970, Minh Tâm gia nhập gánh hát Tân Dạ Lý của diễn viên Hoàng Ngọc An. Trên sân khấu đoàn Tân Dạ Lý, nghệ sĩ kiêm bầu gánh Hoàng Ngọc An thủ vai kép chánh, nghệ sĩ Tấn An nguyên là nghệ sĩ của đoàn hát Thanh Minh Thanh Nga, chịu trách nhiệm sân khấu. Minh Tâm đóng vai kép nhì, anh được Tấn An tận tình chỉ dạy nghề hát.

Năm 1973, nghệ sĩ Minh Tâm là một gương mặt sáng sủa đầy triển vọng trong giới nghệ sĩ trẻ lúc bấy giờ nên đoàn Xuân Liên Hoa mới thành lập đã ký hợp đồng mời Minh Tâm về hợp cùng nghệ sĩ Dũng Thanh Lâm làm thành một dàn kép chánh.

Lúc đó Dũng Thanh Lâm là một kép trẻ, đẹp trai, được các bầu gánh hát Dạ Lý Hương, Hùng Cường - Bạch Tuyết săn đón nên anh thường vắng mặt trên sân khấu Xuân Liên Hoa, nghệ sĩ Thanh Điền, người chịu trách nhiệm sân khấu Xuân Liên Hoa để tâm chỉ dạy nghề hát cho Minh Tâm, đưa Minh Tâm lên làm kép chánh thay cho Dũng Thanh Lâm để đóng cặp với đào chánh Hà Mỹ Xuân.

Năm 1976, đoàn cải lương Saigòn 3 thành lập, Minh Tâm được mời về đóng vai kép chánh, hát cặp với các nữ nghệ sĩ Thanh Kim Huệ, Tài Lương. Minh Tâm đã thành công trong các vai kép chánh trong tuồng Mái Tóc Người Vợ Trẻ, Một Cuộc Giải Phẩu, Nàng Sa Rết, Tình Ca Biên Giới, Quán Hương Tràm…

Ở đoàn cải lương Saigon 3, các nghệ sĩ Minh Vương, Thanh Kim Huệ và Minh Tâm - Tài Lương hợp thành một dàn diễn viên mạnh, so tài ngang ngữa với các diễn viên Ut Bạch Lan - Thành Được bên đoàn cải lương Saigòn 1, và cặp diễn viên Thanh Tuấn - Ngọc Bích ở đoàn cải lương Saigon 2.

Nghệ sĩ Kiều Lệ Mai, Minh Đức, và Soạn giả Nguyễn Phương.

Nghệ sĩ Tài Lương

Minh Tâm và Tài Lương kết hôn nhau năm 1978 và sau đó vài năm chúng tôi được tin hai nghệ sĩ tài danh nầy đi định cư ở nước Pháp hồi tháng 5 năm 1981.

(Vừa rồi là giọng ca của nữ nghệ sĩ Tài Lương trong album Hoài Niệm, tiếng hát Tài Lương thực hiện trên đất Pháp.)

Nghệ sĩ Tài Lương tên thật là Huỳnh Thị Tài Lương, sinh tại Saigon. Cha cô là ông Huỳnh Ngọc Châu, quê ở Bình Định, mẹ là người ở Bến Tre. Hai ông bà là chủ tiệm may "Ngọc Châu" ở đường Ngô Tùng Châu, một tiệm chuyên may âu phục nổi tiếng ở Saigon.

Tên Tài Lương là kỷ niệm một làng quê xa lắc xa lơ của cha cô. Đó là thôn Phú Nhuận, tổng Tài Lương, phủ Bồng Sơn, tỉnh Qui Nhơn. Cha cô đặc tên cô là Tài Lương, để nhớ tông Tài Lương và tên cho em gái của cô là Phú Nhuận để ghi nhớ thôn Phú Nhuận. Phú Nhuận là tên khai sinh của nữ nghệ sĩ Tài Linh. Tài Lương dùng tên thật của mình làm nghệ danh.

Nữ nghệ sĩ Tài Lương tốt nghiệp trường Quốc Gia Am Nhạc và Kịch Nghệ Saigon năm 1973. Tài Lương có thủ một vai trong phim Bóng Người đi do hãng phim Mỹ Vân thực hiện, chuyện phim của Nguyễn Phương, thầy Năm Châu làm đạo diễn. Năm 1976, cô Tài Lương được mời làm diễn viên chánh cùng với nữ nghệ sĩ Thanh Kim Huệ trong đoàn cải lương Saigon 3.

Nữ nghệ sĩ Tài Lương phong thái sang trọng, qúy phái, cách ca diễn tinh tế, có sức thuyết phục, vừa ra trường chỉ mới được vài năm đã trở thành đào chánh của một gánh hát đại ban.

Khi tên tuổi lên đến đỉnh cao thì đôi nghệ sĩ uyên ương Minh Tâm Tài Lương xa rời sân khấu để đi định cư ở nước Pháp.

Đôi uyên ương nghệ sĩ Minh Tâm và Tài Lương

Từ sau năm 1975 đến những năm đầu thập niên 80, người Việt mới định cư ở Hải ngoại gặp muôn vàng khó khăn trong việc hội nhập với đất nước tạm dung, hai nghệ sĩ Minh Tâm - Tài Lương cũng không ngoại lệ, phải học tiếng Pháp, phải học một nghề để sinh sống, phải tự tạo lập cơ ngơi bắt đầu từ con số không.

Năm năm sau, năm 1986, ổn định được cuộc sống, Minh Tâm và Tài Lương tham gia Hội nghệ sĩ trẻ (Association de jeunes artistes) do nghệ sĩ Chí Tâm tổ chức gồm có Tài Lương, Mỹ Hòa, Minh Tâm Ngọc Lựu, Hùng Tiến, Chí Tâm. Chí Tâm vừa là nhạc sĩ, diễn viên, họa sĩ trang trí và đạo diễn cho những suất hát của nhóm nghệ sĩ Minh Tâm Tài Lương.

Những dịp Các nghệ sĩ cải lương và Hồ Quảng ở Việt Nam được mời qua Pháp hát trong những dịp Tết Việt Nam đều được sự giúp đở và cộng tác của đôi uyên ương nghệ sĩ Minh Tâm và Tài Lương.

Trong cuộc sống và gia đình, Minh Tâm và Tài Lương thành đạt ở xứ người, có hai con, một trai một gái, đều học thành tài và có việc làm lương cao. Minh Tâm - Tài Lương không quên nghiệp Tổ nên mỗi khi có dịp biểu diễn nghệ thuật hát cải lương, Minh Tâm và Tài Lương như đôi chim liền cánh, bay lượng trên bầu trời nghệ thuật của kinh thành ánh sáng Ba Lê.

Chương trình cổ nhạc xin chấm dứt, Nguyễn Phương xin hẹn tái ngộ vào giờ nầy tuần sau.

Sources: rfa