Giữa thập niên 50, làng giải trí Sài Gòn xuất hiện “tam đại bầu show” Châu Kỳ - Tùng Lâm - Duy Ngọc, cả ba chuyên đứng ra tổ chức biểu diễn chương trình ca nhạc tạp kỹ. Trong các đại nhạc hội đình đám lúc bấy giờ, danh hài Tùng Lâm được xem là bầu show khá “mát tay” tại rạp Quốc Thanh, Olympic, Thanh Bình. Năm 1959, khán giả nườm nượp đến xem chương trình đại nhạc hội do Tùng Lâm - Lệ Liễu tổ chức, đông đến mức cầu sắt Thị Nghè... đổ sập!

Nghệ sĩ (NS) Tùng Lâm tên thật là Lâm Ngươn Phẩm, sinh năm 1934 (Giáp Tuất) tại Biên Hòa (Đồng Nai), là con út trong gia đình gồm 10 anh chị em. Thời trẻ, bước chân lãng tử của Tùng Lâm từng phiêu bạt sang tận Nam Vang (Phnom Penh - Campuchia). Con đường nghệ thuật bắt đầu mở ra khi vào năm 1948, Tùng Lâm đoạt thủ khoa cuộc thi hát của Đài Phát thanh Pháp - Á qua ca khúc An Phú Đông của nhạc sĩ Lê Bình, sau đó đoạt thủ khoa cuộc thi hát do Đài Phát thanh Sài Gòn tổ chức năm 1952 - 1953 với Tiếng dân chài của nhạc sĩ Phạm Đình Chương. Nghệ danh “Tùng Lâm” là do ông ghép họ mình và tên người bạn thân lúc đi thi. Không chấp nhận theo nghề “thầy kiện” (trạng sư) khô khan của bố, Tùng Lâm bước vào con đường nghệ thuật ngay khi còn rất trẻ với lớp dạy đàn, dạy luyện thanh và nhạc lý tại tư gia (đường Trần Văn Thạch, cạnh chợ Tân Định, đối diện rạp hát Modern).

Tuy ngoại hình khá “mỏng cơm” (chỉ cao 1m54, nặng 49kg), gương mặt lại chẳng “ăn đèn”, nhưng bù lại NS Tùng Lâm được trời phú cho một phong cách diễn hài rất riêng: tinh tế, trào lộng và duyên dáng, từng được tuần báo Sân khấu kịch trường xếp vào hàng “thất hài đế Sài Gòn” gồm: Xuân Phát, Thanh Việt, Phi Thoàn, Khả Năng, La Thoại Tân, Tùng Lâm, Thanh Hoài. Năm 1961, sau tiểu phẩm hài Tâm sự hai anh phu xe diễn cùng Xuân Phát tại rạp hát Nodrodom, NS Tùng Lâm được báo chí tôn vinh biệt danh “Tiểu quái kiệt” - vinh dự lớn lao dành cho một nghệ sĩ trẻ như Tùng Lâm bởi lúc bấy giờ làng giải trí Sài Gòn chỉ có 3 “quái kiệt” là Trần Văn Trạch (em GS Trần Văn Khê), Bảy Xê và Ba Vân (anh NS Tám Vân).

NS Tùng Lâm cũng khá “mát tay” khi cho “ra lò” nhiều học trò tên tuổi như ca sĩ, nghệ sĩ Phương Mai, Phương Dung, Trang Thanh Lan, Trang Kim Yến, Trang Kim Phụng, Kim Tuyến, Trần Quang Bình, Tùng Sơn, Thanh Hùng, Thế Linh, Duy Phương... Một số vở diễn trên sân khấu cải lương Dạ Lý Hương của NS Tùng Lâm như Gái điếm vợ hiền, Đời con gái, Người giết Chế Bồng Nga, Tướng cướp Bạch Hải Đường (tức Ông cò quận 9), Gái tắm hơi, Bí mật của nàng, Bí mật của chàng, Tuyệt tình ca (1,2,3)... diễn cùng Bạch Tuyết, Hùng Cường, Út Trà Ôn, Ba Vân, Tư Rọm, Hoàng Giang... trong đó, hai người bạn diễn ăn ý nhất với “Tiểu quái kiệt” Tùng Lâm là NS Thanh Việt và Xuân Phát.

Sau bốn lần bị đột quỵ, giờ đây ở vào tuổi 78, mang trong mình nhiều căn bệnh mãn tính vì thế những năm qua khán giả yêu mến NS Tùng Lâm không còn thấy “Tiểu quái kiệt” tung hoành trên sân khấu và màn ảnh nhỏ, hiện ông sống thanh thản cùng những hoài niệm của một quá khứ vàng son tại căn hộ trên đường Nguyễn Văn Đậu (Q.Bình Thạnh) cùng vợ - ca sĩ Thu Trang và cô con gái út. Tùng Lâm cũng là NS cuối cùng trong Tứ quái Sài Gòn lừng lẫy thuở nào còn lại với đời!

Sources: baomoi